بررسی خاستگاه غیاب رستم در منابع پیش از اسلام

نویسندگان: ثبت نشده
چکیده مقاله:

رستم بزرگترین و محبوب‌ترین شخصیّت حماسه‌های ایرانی است که تصویری جامع از یک قهرمان ملّی را به­نمایش می‌گذارد. دایرة حضور او از سترگ‌ترین آثار ادبی پارسی همچون شاهنامة فردوسی تا فرهنگ شفاهی عامّة ایرانیان را در بر می‌گیرد. با این­همه در منابع پیش از اسلام نامی از رستم نیامده است. تنها در چهار متنِ یادگار زریران، درخت آسوریک، بندهش و تک‌روایتی با نام کلّیِ داستان سغدی رستم اشارات موجزی دربارة رستم وجود دارد. بندهش مختصراً در دو موضع از او نام برده‌است و از اشارة یادگار زریران و درخت آسوریک هم هیچ‌گونه اطّلاعی دربارة او به­دست نمی‌آید؛ امّا هرچه منابع عمدتاً دینی‌‌-‌حکومتیِ پیش از اسلام در مواجهه با این شخصیّت مهم اساطیری/تاریخی سکوت کرده‌اند، در منابع پس از اسلام به­فراوانی از او سخن رفته است؛ به­طوری­که عمدة متون پهلوانیِ پس از اسلام، حول رستم و خاندان رستم شکل گرفته‌اند. با وجود انفصال منابع پس از اسلام از منابع پیش از اسلام مربوط به رستم، او محبوب‌ترین و مشهورترین قهرمان ملّی در گسترة ادبیّات فارسی است؛ شخصیّتی که دارای حوزة نفوذ فراگیری در حماسه‌های ملّی، روایات عامیانه و حتّی ادبیّات عرفانی است. با توجّه به تعارض رستم با مقدّسان آیین زردشت مانند کاووس، گشتاسپ، توس و اسفندیار و همچنین رابطة او با ببر بیان و برخی قراین پنهان در شاهنامه و نیز سایر قراین فرامتنی ارائه شده در این مقاله، فرضیّة سانسور و حذف رستم از متون دینی/حکومتیِ پیش از اسلام به ذهن متبادر می‌شود. از دیگرسو به­نظر می‌رسد در انتساب رستم به ضحّاک و زایش اهریمن‌گونه‌اش از پهلو، موبدان نقش بسیار پر رنگی داشته‌اند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی و معرّفی منابع تاریخ ادبیّات ایران پیش از اسلام

این مقاله به معرّفی منابع موجود در زمینه تاریخ ادبیّات ایران پیش از اسلام می پردازد. این منابع را دست کم می توان به دو بخش اصلی تقسیم کرد. نخست نوشته ها و مقالاتی که در لابلای کتابهای تاریخ ادبیّات و حتّی تاریخ ایران گنجانده شده اند؛ ارائه این شیوه بیان مطالب، بیشتر از سوی خاورشناسان و ایران شناسان غربی صورت گرفته است و بدین سبب دارای ارزش و اعتبار قابل توجّهی است. دوم، منابع مستقلّی که اغلب در قالب ...

متن کامل

اسلام خاستگاه واقعی حقوق بین‌الملل

 با توجه به گسترش روزافزون روابط بین‌المللی و ضرورت کارآمدسازی حقوق بین‌الملل به مثابه یک نیاز جهانی، با انگیزه بازیابی نقش اسلام در توسعه حقوق بین‌الملل، ایده «اسلام خاستگاه واقعی حقوق بین‌الملل» با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی سامان یافته است.برایند تحقیق نشانگر اصالت و استقلال نظام حقوقی اسلام از لحاظ سابقه، مبانی، منابع، اهداف و اصول حقوق بین‌الملل است. فقیهان مسلمان با الهام از کتاب و سنّت نبوی، ...

متن کامل

بررسی بزه ارتشا در ایران پیش از اسلام

از دیدگاه تاریخ تحولات حقوق کیفری در کشور ایران، چه پیش از اسلام که مردم این سرزمین ساکن در قلمرو امپراتوری گسترده و پر افتخار پارس و برخلاف بعضی از تمدّن‌های آن عصر، یکتاپرست بوده‌ اند و سنگ‌ نبشته ‌های بیرون آمده از دل خروارها خاک توسط باستان شناسان حکایت از نظام حقوقی پیشرفته آن زمان دارد و چه پس از اسلام که مردم این سرزمین پاک با آغوش باز پذیرای اسلام، برترین دین الهی شده ‌اند، رشوه دادن و ر...

متن کامل

بررسی خاستگاه توابع رفاه اجتماعی در رویکرد برگسون−ساموئلسن از منظر اسلام و سکولاریسم

با توجه به اینکه تابع رفاه اجتماعی به رتبه‌بندی توزیع رفاه میان افراد جامعه می‌پردازد، این بحث مطرح می‌شود که خاستگاه و منشأ تعیین این رتبه‌بندی چیست؟ اقتصاد رفاه قدیم و پارتویی، این رتبه‌بندی را برخاسته از مطلوبیت‌ها و ترجیحات فردی افراد می‌دانست؛ امّا رویکرد برگسون−ساموئلسن آن را برخاسته از ترجیحات اجتماعی افراد می‌داند. هر دو رویکرد، با ایدۀ سکولاریسم که همۀ ترجیحات را تنها در حوزۀ شناخت انسا...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 19  شماره 38

صفحات  161- 196

تاریخ انتشار 2018-11-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023